Moffenmeiden: Van publieke vernedering naar een nieuw bestaan
GRAVE – Vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog relaties hadden met Duitse militairen, pakten na de oorlog in Grave vaak in stilte hun leven weer op. Na de publieke vernederingen, zoals kaalscheren en uitsluiting, lukte het de meeste van deze vrouwen uiteindelijk toch om een gezin te stichten en terug te keren in de samenleving. Dat zegt historisch onderzoeker Jan Timmermans in een drieluik over zogenoemde ‘moffenmeiden’, uitgezonden in het radioprogramma De Ochtendclub.
Volgens Timmermans bleven de gebeurtenissen voor veel betrokkenen een levenslange schaduw. “Zelfs tien jaar geleden werd er in Grave nog over sommige vrouwen gezegd: zij is er zo één, zij is kaalgeschoren geweest”, vertelt hij. Toch merkte hij ook dat de gemeenschap uiteindelijk vergevingsgezind kon zijn. “Als iemand zijn straf heeft uitgezeten, hoort diegene er gewoon weer bij.”
Beoordeling blijft lastig
Een moreel oordeel vellen over deze vrouwen is volgens Timmermans niet eenvoudig. Hij wijst erop dat de motivatie voor de relaties destijds uiteenliep en niet altijd te achterhalen is. “Je kunt de dossiers van het tribunaal inzien, maar dat verandert niets meer. Het is geweest.” Rehabilitatie van overleden vrouwen noemt hij zinloos. “Ze hebben met de kennis van toen een keuze gemaakt die achteraf verkeerd uitpakte.”
Geen eenduidig verhaal
Timmermans benadrukt dat iedere situatie anders was. Soms speelden gevoelens een rol, andere keren waren er dwang of overlevingsmotieven. “Als je achttien bent en er wordt een Duitse soldaat ingekwartierd die aardig is, dan kun je je voorstellen dat daar een relatie uit ontstaat,” zegt hij. “Maar het kon ook zijn dat er sprake was van actieve samenwerking met de bezetter.”
De reportage over moffenmeiden in Grave was deze week in te horen in het radioprogramma 'De Ochtendclub' van Omroep Land van Cuijk. Klik hier voor deel 1 uit deze reportage, en hier voor deel 2.
