Stap voor stap: hoe gemeente en COA het principeakkoord uitwerkten vóór inspraak inwoners
MILL – Uit interne documenten blijkt dat de gemeente Land van Cuijk en het COA in de herfst van 2024 al op detailniveau onderhandelden over de verlenging van het azc Grave en de renovatie van een schoolgebouw. Terwijl de gemeenteraad pas in november besloot inwoners te raadplegen via een enquête, waren de contouren van de deal toen al grotendeels vastgelegd. Het draagvlakonderzoek werd daarmee een latere toevoeging aan een traject dat feitelijk al liep.Een reconstructie.
September-oktober 2024 – De fundamenten van de deal
Op 18 september 2024 schreef een strategisch adviseur van de gemeente aan het COA hoe de juridische constructie eruit zou moeten zien: “COA koopt aan; COA verbouwt… COA geeft pand in gebruik aan gemeente; Gemeente geeft op haar beurt in gebruik aan OMO.”
Op 3 oktober vroeg het COA concreet wat de gemeente bereid was te betalen aan huur per jaar. Vier dagen later werden praktische afspraken besproken, zoals een aparte toegang tot het schoolterrein, een gescheiden plein en het gezamenlijk gebruik van de leskeuken.
Op 17 oktober volgde een uitgewerkt voorstel van het COA. Daarin stond dat de bestuursovereenkomst met 25 jaar zou worden verlengd tot 2057, het COA-gebouw D1 zou kopen en renoveren tot school, en drie flexwoningen mocht plaatsen ter compensatie. “De onderstaande afspraken zijn ambtelijk besproken en vormen de basis van dit voorstel dat hopelijk op bestuurlijk draagvlak kan rekenen”, stond er letterlijk. De gemeente reageerde nog diezelfde dag: geen “tegenprestatie”, maar wel bereidheid tot een huurscenario.
Op 29 oktober stuurde het COA dit voorstel intern rond om het eigen besluitvormingsproces in gang te zetten. Men verwachtte eind november een positief besluit.
November 2024 – De schakeling naar publieke consultatie
Op 5 november stuurde het COA de gemeente al een concept-addendum op de bestaande bestuursovereenkomst. Twee dagen later, op 7 november, klonk in de gemeenteraad de oproep om inwoners via een enquête te betrekken.
Toch bleef de gemeente intussen werken aan de conceptovereenkomst. Op 15 november schreef men aan het COA dat er “nodige snelheid op” zat, zodat de conceptafspraken bij het raadsvoorstel konden worden gevoegd. Op 19 november besloot het college formeel dat een enquête zou worden uitgevoerd onder inwoners van Grave, Velp en Escharen.
Januari 2025 – Bestuurlijke druk
Op 13 januari 2025 stuurde de gemeente een eigen concept van de nieuwe overeenkomst naar het COA, met de instructie dat deze moest worden opgenomen in de stukken voor college en raad.
Een week later, op 20 januari, volgde een dringende mail van een strategisch adviseur aan het COA, na overleg met een wethouder: er moest “voor donderdag aanstaande” een principe-akkoord komen, “voordat wij met de vragenlijst naar buiten treden.”
Op 22 januari stuurde het COA daarop een eigen conceptversie, gebaseerd op hun standaardformat. Op 30 januari werd er tussen beide partijen een ambtelijk akkoord bereikt over de aangepaste teksten.
Februari-maart 2025 – De enquête en het naspel
In februari begon de uitvoering van de enquête. Daarbij ging het mis: de verspreiding van de kaarten stokte in de buitengebieden. Op 10 februari drong de gemeente er bij onderzoeksbureau Citisens op aan dat er “vandaag nog” nabezorgd moest worden. Twee dagen later meldde Citisens dat dit alsnog was gebeurd.
Op 28 februari leverde Citisens een concept-eindrapport aan. Uit de resultaten bleek dat 47 procent van de deelnemers tegen verlenging van het azc was en 37 procent voor. Op 5 maart vroeg een strategisch adviseur van de gemeente aan Citisens de presentatie van de uitkomst aan te passen: de hoofdconclusie moest meer expliciet worden en de negatieve beoordeling van de communicatie moest voorzien worden van een “relativerende/nuancerende opmerking.”
Op 18 maart stelde het college een raadsvoorstel vast om de bestuursovereenkomst met het COA te verlengen tot 1 januari 2055. Bijlagen waren de conceptafspraken die maanden eerder al in concept waren uitonderhandeld.
