Hoe Daags na de Tour in 1981 een kabinetsformatie beïnvloedde
BOXMEER – Daags na de Tour is een wielerevenement met grote waarde voor de regio. Maar in 1981 was de wielerronde zelfs van invloed op de landelijke politiek. De hoofdrolspeler was premier Dries van Agt, die volop in frustrerende kabinetsonderhandelingen met PvdA en D66 verkeerde. Hij verkoos zijn liefde voor het wielrennen boven zijn politieke plichten, kwam het startschot geven bij Daags na de Tour en bleef vervolgens érg lang hangen.
De formatie van het tweede kabinet-Van Agt verliep op z’n zachts gezegd stroef. Van Agt had graag met de VVD geformeerd, maar was opgezadeld met PvdA en D66. Nadat er eerst al veel te doen was over wie er premier zou mogen worden, bleven de vergaderingen zich voortslepen, vaak tot diep in de nacht. Tijdens de onderhandelingen vertrok hij naar Frankrijk, om Peter Winnen te zien triomferen op de Alpe d’Huez. Een week later onderbrak hij de kabinetsformatie om het startschot te geven bij Daags na de Tour, iets wat hij al eerder toegezegd had en geen reden voor zag om te annuleren. Ook zag hij geen reden om zijn bezoek aan Boxmeer kort te houden.
Acht uur, negen uur, tien uur…
Zijn politieke collega’s in Den Haag verkeerden in de veronderstelling dat Van Agt met staatszaken bezig was. Dezelfde avond zou hij cruciale gesprekken met onder andere Ruud Lubbers, Jan de Koning, Joop den Uyl en Jan Terlouw. Maar terwijl de onderhandelaars zich verzamelden in het politieke hart van Nederland, bleef Van Agt opvallend lang weg. De klok tikte door, en het werd acht uur, vervolgens negen uur, en zelfs tien uur en nog altijd was er geen spoor van de premier. Foto’s de volgende dag in de pers toonden enerzijds Van Agt glimlachend in Boxmeer en anderzijds een ongeduldige Den Uyl en zijn woordvoerder, turend uit een raam, mogelijk op zoek naar de verdwaalde premier.
Sfeer om te snijden
Om half elf dook Van Agt eindelijk op in Den Haag. De sfeer was om te snijden. Volgens Van Agt markeerde die avond het moment waarop het kabinet eigenlijk al sneuvelde, nog voor het goed en wel gevormd was. Hoewel het tweede kabinet-Van Agt er uiteindelijk formeel wel kwam, hield het slechts een halfjaar stand. De persoonlijke verhoudingen, met name tussen hem en Den Uyl, bleken onhoudbaar.
Majesteit
Interessant is dat ook koningin Beatrix nog een rol speelt in deze anekdote. Daar moest Van Agt namelijk een dag na zijn uitstapje naar Boxmeer op het matje komen. Hoe had de premier een wielerwedstrijd belangrijker had kunnen achten dan het vormen van een nieuwe regering? Volgens Van Agt verontschuldigde hij zich met de woorden: “Dat kan ik u niet uitleggen, Majesteit, want hier stuiten we op het wezenlijke verschil tussen Rome en de Reformatie.” De koningin zou daarop in lachen zijn uitgebarsten.
