Zorgvraag in sociaal domein Land van Cuijk blijft stijgen, druk op voorzieningen neemt toe
LAND VAN CUIJK – De gemeente Land van Cuijk ziet het aantal inwoners dat gebruikmaakt van zorg- en hulpvoorzieningen in het sociaal domein opnieuw toenemen in het vierde kwartaal van 2024. Vooral binnen de Wmo en de jeugdzorg is sprake van een gestage groei, terwijl de druk op capaciteit, wachttijden en financiële middelen zichtbaar toeneemt. Dat blijkt uit de kwartaalrapportage die de gemeente deze maand publiceerde.
Structurele groei zorggebruik zet door
Binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) steeg het aantal inwoners met een voorziening in het vierde kwartaal met 84 personen, waarmee het totaal uitkomt op 5.927. Die stijging past in een trend die zich al jaren voordoet. De gemeente wijt dit onder meer aan de dubbele vergrijzing, maar ook aan de zwaardere zorgvraag van inwoners. De categorie huishoudelijke hulp blijft het grootst en kent ook de grootste druk, mede omdat de invoering van een inkomensafhankelijke eigen bijdrage is uitgesteld tot 2027. Volgens de gemeente was deze maatregel essentieel om de ondersteuning betaalbaar te houden voor wie deze het hardst nodig heeft.
Tegelijkertijd loopt de wachttijd voor een huisbezoek na aanmelding op, van 22 naar 25 werkdagen. De gemeente noemt de toename in unieke cliënten en de grotere complexiteit van zorgvragen als oorzaak. “Onze consulenten besteden meer tijd per aanvraag. Dat vraagt om extra inzet, terwijl de capaciteit gelijk blijft,” stelt de gemeente in de toelichting bij de cijfers.
Jeugdzorg onder druk, inzet op preventie nog lastig meetbaar
Ook in de jeugdzorg neemt het aantal kinderen met een voorziening toe. Hoewel er binnen 2024 sprake lijkt van een lichte daling ten opzichte van eerdere kwartalen, ligt het totale aantal jeugdigen in zorg hoger dan in dezelfde periode in 2022 en 2023. Gemeente en samenwerkingspartners zetten stevig in op preventie, onder andere via het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), dat op scholen laagdrempelige hulp biedt.
Die aanpak lijkt bij te dragen aan kortere wachttijden, momenteel tussen de twee en drie weken. Toch kunnen de effecten van preventieve inzet nog niet kwantitatief worden onderbouwd. De gemeente erkent dat de looptijd van programma’s als Kansrijk Opgroeien daarvoor nog te kort is. Wel verwacht men dat het voorkomen van zwaardere, geïndiceerde jeugdzorg op termijn mogelijk wordt door deze werkwijze.
Participatie en bestaanszekerheid vergen meer inspanning
Het aantal inwoners met een bijstandsuitkering stijgt licht, maar volgens de gemeente is vooral de complexiteit van de hulpvraag toegenomen. Nieuwe meldingen bij de sociale dienst betreffen steeds vaker mensen met meervoudige problemen, wat de begeleiding naar werk of stabiliteit intensiever maakt. Hoewel het aantal huishoudens dat ondersteuning ontvangt via de Participatiewet stabiel blijft, kost het de gemeente meer tijd en middelen om deze inwoners effectief te ondersteunen.
In de aanpak rond bestaanszekerheid zijn deels positieve ontwikkelingen zichtbaar. Zo werden in 2024 meer inwoners geholpen met de individuele inkomenstoeslag en via Stichting Leergeld kregen ruim 600 kinderen hulp in de vorm van bijvoorbeeld een fiets of vergoeding voor sportclubs. Tegelijk daalde het aantal gebruikers van de reductieregeling. Die daling komt doordat vergoedingen voor kinderen sinds 1 januari 2024 zijn overgeheveld naar het Kindpakket, dat via Leergeld wordt aangestuurd.
Veranderende context vraagt om koerswijziging
De gemeente Land van Cuijk staat voor de opgave om het sociaal domein toekomstbestendig te houden. De combinatie van oplopende kosten, stijgende zorgvraag en personele druk maakt dat keuzes over toegankelijkheid, preventie en betaalbaarheid niet langer vooruitgeschoven kunnen worden. Daarbij schuift het rijk de invoering van maatregelen zoals de eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp juist op, wat lokaal tot onzekerheid leidt.
In de loop van 2025 komt de gemeente met verdere uitwerking van de transformatie van het sociaal domein. Inwoners van de 33 kernen zullen die veranderingen gaan merken in de vorm van herijkte toegang tot voorzieningen en een sterkere nadruk op het voorkomen van zwaardere hulpvragen. De gemeente benadrukt dat het sociaal vangnet overeind moet blijven, maar waarschuwt dat dit alleen kan met keuzes die rekening houden met schaarste in geld, mensen en tijd.
